Geschiedenis


Verscheidene archeologische vondsten geven ons aanwijzingen dat er al in de oudheid met boules werd gespeeld. Zo ontdekte de Britse archeoloog Sir Flinders Petrie in 1930 stenen boules in een Egyptisch kindergraf. Ook vondsten in Schotland van 4000 jaar oude stenen boules die met lijnen zijn versierd en stenen boules uit China uit de oudheid tonen aan dat in het verre verleden al verschillende balspelen werden beoefend. Wat de spelregels geweest zijn, daar kunnen we slechts naar gissen.

GRIEKEN EN ROMEINEN
Van de Grieken en Romeinen weten we meer. In de Ilias worden begrafenisceremoniën beschreven ter ere van Patrocles. De Griekse helden houden zich met een spel bezigdat we misschien wel een voorloper van Sport Boules zouden kunnen noemen. Verder weten we dat zo'n 6 á 7 eeuwen voor Christus verschillende balspelen werden beoefend. De beschrijvingen doen denken aan spelen als rugby, voetbal, tennis, Baskische pelote en hockey.
Op oude vazen komen we prachtige afbeeldingen tegen. Er was zelf een spel waarbij het de bedoeling was een boule naar een vastgesteld doel te werpen. Dat er veel bal- en werpspelen waren, staat wel vast, maar of er een spel was waar de regels overeenkwamen met het huidige Sport Boules is niet bekend. In de derde eeuw voor Christus beschrijft Oribasius, een Griekse arts, 5 soorten boules van verschillend gewicht. De boules, sommigen beweren dat het gewichten waren, moesten om de beurt worden gegooid. Wie het verst gooide, was winnaar. Andere Griekse artsen schreven balspelen voor, omdat de beoefening goed was voor spieren en ledematen. Zowel Hippocrates als Galenus zou deze mening zijn toegedaan. Galenus beweert dat het boulespel de meest complete sport is:
'Het minst ruwe van alle sporten, daarom is het nuttig voor hen die rust nodig hebben. Het is het meest geëigend om weer kracht op te doen en komt zowel het oudere mens als het kind ten goede. Het balspel stelt ons in staat de ledematen die vermoeid zijn geraakt te ontspannen en de ledematen die verslapt zijn te oefenen.' Tot zo ver Galenus.

De Griekse artsen spreken in geschriften wel steeds over sphaera. Een goede vertaling is bal. Archeologen hebben geconstateerd dat veel ballen met paardenhaar, veren of plantaardige vezels waren gevuld. Waarschijnlijk gooiden de spelers in Griekenland met deze ballen naar elkaar en werden stenen en houten balken gebruikt om over een grote afstand te gooien of om naar een doel te werpen. De Grieken gebruikten dus geen ballen maarmee men kon stuiteren. Dat is verwonderlijk, omdat men in die tijd best een varkensblaas had kunnen gebruiken om met lucht te vullen. Bij de Romeinen deed men dit wel. In Rome, in de thermen (badhuizen) van Caracalla, zijn wandversieringen aangetroffen die duidelijk een boulespel laten zien waarop spelers een boule met kracht wegwerpen. We weten van de Romeinen, dat zij onder andere een balspel kenden dat tussen een warm en koud bad werd gespeeld, wat een flinke zweetkuur opleverde. Verder bestaan er afbeelingen van balspelende kinderen op een grafsteen in Florence. De Romeinse schrijver Jullius Pollux (200 na Christus) beschreef een werpspel, ephedrismos, waarbij een speler een steen over een bepaalde afstand moest werpen en andere spelers moesten proberen die steen te raken. Degene die na een bepaald aantal worpen er niet in was geslaagd de eerste steen (het but) te raken, kreeg letterlijk een zwaarwegende straf: hij moest de winnaar op zijn schouders naar de steen dragen. Geen gemakkelijke taak.
Er zijn historici die beweren dat de zeelieden Simon en Protis die zo'n 2600 jaar geleden uit Phocis in Klein-Azië naar het westen trokken, met hun manschappen hun eigen gewoonten meenamen. In het westen lag het koninkrijk Segrobriges van koning Nann. Het was gelegen aan de monding van de Rhône. De Griekse zeelui uit Klein-Azië werden met open armen ontvangen. Nann gaf zelf zijn dochter ten huwelijk aan kapitein Protis. Op het enorme gebied dat zijn schoonvader hem bood, dicht bij de monding van de Rhône, bouwde de kapitein Masalla la Grecque, het latere Marseille. Deze Griekse zeelieden zouden het boulespel, dat later door de Romeinse veroveraars van de Provence is overgenomen, geïntroduceerd hebben. Maurice Rofritisch, de directeur van La Boule Bleue, beweert in een artikel van 1983, dat vroeger ronde stenen uit de rivier de Durance gebruikt werden als boules en dat ze werden gegooid naar een klein steentje dat als but diende. Later zijn de stenen boules door houten vervangen. Het is jammer dat we de spelregels, die er ongetwijfeld geweest zijn, niet meer kunnen achterhalen.